Tê bì môi sau nhổ răng khôn hàm dưới và cách khắc phục
Trong một nghiên cứu tổng quan hệ thống của Rafael Sarikov và cộng sự năm 2014 về tỷ lệ tổn thương dây thần kinh ống răng dưới sau nhổ răng khôn sẽ là khoảng 0,35 đến 8,4%. Tổn thương này sau thực hiện nhổ răng khôn thường sẽ không cố định và có khả năng phục hồi theo thời gian. Tỷ lệ tổn thương vĩnh viễn là cực kỳ thấp khoảng dưới 1% và hầu hết sẽ hồi phục hoàn toàn sau khoảng 6 tháng.
Mặc dù con số dịch tễ học nêu trên là tương đối thấp nhưng vẫn có xảy ra và nó là số liệu có ý nghĩa quan trọng đối với cả bệnh nhân và bác sĩ trước khi thực hiện nhổ răng. Bệnh nhân trước khi nhổ răng khôn hàm dưới cần được cảnh báo về những rủi ro tổn thương ống thần kinh răng dưới, nguyên nhân có thể dẫn đến tê bì môi hoặc cằm sau nhổ. Trước khi thực hiện nhổ răng bác sĩ cần sự đồng thuận hoàn toàn của bệnh nhân.
Khi gặp phải vấn đề tê bì hầu hết bệnh nhân đều khá hoang mang và lo lắng do tình trạng có thể kéo dài, quá trình hồi phục chậm và bệnh nhân cũng bị ám ảnh bởi những tổn thương liên quan đến thần kinh sẽ rất nặng nề.
Khi tìm hiểu hoặc được tư vấn về nguy cơ tê bì sau nhổ răng các bạn thường có câu hỏi nguyên nhân gây tê bì, có phải ai cũng bị tê bì sau nhổ răng khôn không?
Vậy tại sao tổn thương dây thần kinh ống răng dưới lại gây tê bì môi cằm?
Biểu hiện tê bì được hiểu đơn giản là mất một phần hay hoàn toàn cảm giác, hoặc cũng có thể là rối loạn cảm giác (dị cảm). Thứ tự mất cảm giác là đau, lạnh, nóng, xúc giác nông rồi đến xúc giác sâu, cuối cùng là vận động. Tác dụng khi hồi phục sẽ theo chiều ngược lại.
Để hiểu rõ hơn về hiện tượng này chúng ta cùng xem xét vị trí của ống thần kinh răng dưới trên cung hàm.
Thần kinh ống răng dưới là một nhánh thần kinh cảm giác dây V, chạy trong xương hàm dưới. Răng khôn hàm dưới nằm ở sau cùng sẽ liên quan đến 4 dây xung quanh nó: thần kinh ống răng dưới, thần kinh lưỡi, thần kinh miệng dài (hay còn gọi là thần kinh má) và thần kinh hàm móng. Trong quá trình phẫu thuật những vị trí gần các dây thần kinh này đều có nguy cơ bị tổn thương và hay gặp nhất là chấn thương thần kinh ống răng dưới và dây lưỡi.
Khi không may gặp tình trạng tổn thương thần kinh ống răng dưới bệnh nhân có thể gặp cảm giác ở những vùng mà dây thần kinh này chi phối tùy theo mức độ, hay gặp nhất là tê bì vùng môi và cằm.
Quan sát hình ảnh phía dưới phần bôi vàng ta thấy thần kinh này sẽ chi phối cảm giác cho các vùng như răng và xương hàm dưới tới đường giữa cùng bên, môi dưới, da vùng cằm, niêm mạc mặt ngoài tương ứng vùng cằm ( tính từ răng cửa giữa tới răng hàm nhỏ thứ 2 tức là vị trí răng 5), niêm mạc mặt trong lưỡi - sàn miệng nửa cùng bên. 
Đây là một nhánh thần kinh ngoại biên chi phối cảm giác cho một vùng nhất định mà không chi phối vận động chính vì vậy khi tổn thương bệnh nhân vẫn có thể ăn nhai, nói hay nuốt bình thường. Và có một điều chắc chắn là không gây tổn thọ hay tâm thần hoặc nguy hiểm tính mạng ( những vấn đề thuộc sự điều khiển của hệ thần kinh trung ương)
Vì vậy ngay cả khi không may bạn bị tê bì sau nhổ răng do tổn thương thần kinh ống răng dưới thì cũng không cần quá lo lắng hay sợ hãi, bạn vẫn có thể sinh hoạt bình thường.
Không phải ai khi nhổ răng khôn hàm dưới cũng bị tê bì do tổn thương thần kinh ống răng dưới. Yếu tố nguy cơ quan trọng nhất là vị trí ống thần kinh răng dưới và chân răng. Chân răng càng nằm sát ống thần kinh thì nguy cơ tổn thương gây tê bì càng cao. Trước khi nhổ răng bác sĩ khảo sát bằng chụp phim xquang có thể đánh giá được các yếu tố cấu trúc chân răng và ống thần kinh và đưa ra cảnh báo với bệnh nhân.
Một số yếu tố nguy cơ khác có thể kể đến như tuổi tác của bệnh nhân, kinh nghiệm phẫu thuật của bác sĩ
Tê bì môi cằm sẽ kéo dài trong bao lâu
Thông thường sau 4 đến 8 tuần sau phẫu thuật 96% dây thần kinh ống răng dưới sẽ phục hồi, hầu hết sẽ tự hồi phục trong vòng 6 tháng. Tình trạng tổn thương ống thần kinh có thể kéo dài trong 3 tháng đến 1 năm. Mô thần kinh là mô sẽ mất nhiều thời gian để hồi phục hơn bất kì mô nào khác trong cơ thể, nhưng cơ thể vân sẽ có thể sửa chữa trong hầu hết các trường hợp.
Thời gian và mức độ phục hồi thần kinh ống răng dưới sẽ tùy thuộc vào mức độ tổn thương ít hay nhiều.
Phân loại của Seddon và Sunderland được thể hiện trong ảnh trên mức độ tổn thương được ống thần kinh theo Seddon thì có 3 mức độ.
– Neuropraxia: Thần kinh bị đụng dập nhẹ, gây liệt nhẹ, tương ứng với độ 1 của Sunderland (tổn thương bao myelin), dẫn truyền bị phong tỏa tại chỗ, tình trạng tê bì kéo dài vài tuần đến vài tháng sau đó hồi phục hoàn toàn.
– Axonotmesis: Dây thần kinh bị đụng dập mạnh, tương ứng độ 2 của Sunderland (bao ngoài vẫn nguyên vẹn), có sự sửa chữa để nối lại nên vẫn có khả năng hồi phục hoàn toàn.
– Neurotmesis: Dây thần kinh đứt rời hoàn toàn không còn khả năng cứu vãn (tương ứng độ 3,4,5 của Sunderland), dây thần kinh không có khả năng hồi phục.
Trong phẫu thuật nhổ răng thông thường chúng ta chỉ gặp 2 thuật ngữ đầu vì rất ít khi bác sĩ đưa được dao, mũi khoan cắt răng hay bẩy xuống tận chóp răng để làm đứt rời hoàn toàn thần kinh như ở mức độ 3 là mức độ tổn thương nặng nhất. Khi loại bỏ chân răng sát ống thần kinh có thể xảy ra tình trạng máu đông và mô viêm chèn ép vào khu vực ống thần kinh làm giảm dẫn truyền trong 1 thời gian tạm thời mà thôi. Vì vậy nếu gặp phải bạn hãy thật bình tĩnh làm theo hướng dẫn của bác sĩ, theo dõi tình trạng tê bì (nếu có) và loại bỏ sự lo lắng.
Như vậy chúng ta có thể thấy, nếu chân răng cắt ngang qua ống thần kinh mà động tác nhổ răng của nha sĩ chỉ là lấy răng ra theo chiều lên trên, không tạo ra các lực nén hay cắt xuống phía dưới, thì dù có tê bì cũng chỉ là tạm thời mà thôi. Các tổn thương thông thường sẽ hồi phục sau 6 tháng – 1 năm.
Cách thức đẩy nhanh quá trình phục hồi sau tê bì khi nhổ răng khôn hàm dưới
Cách 1: Sử dụng Steroid
Steroid có đặc tính chống viêm, giảm sưng tấy sau nhổ răng với ảnh hưởng tối thiểu hoặc không ảnh hưởng đến cân bằng điện giải cơ thể, chính vì vậy mà glucocorticoid (1 trong 2 loại corticosteroid) được các nha sĩ chỉ định sử dụng rộng rãi. Loại thuốc hay được sử dụng là medrol (là methylprednisolon), sẽ giúp phục hồi và giảm cảm giác tê nhanh hơn.
Nếu có tổn thương thần kinh, liều uống medrol có thể kê trong 5 tuần với liều lượng như sau: 2 tuần đầu tiên uống liên tục, Medrol 16mg ngày 2 viên buổi sáng sau ăn no; tuần thứ 3 uống cách ngày; tuần 4 uống cách ngày, giảm xuống 1,5 viên; tuần 5 uống cách ngày, ngày 1 viên và dừng hẳn.
Cách 2: Phức hợp vitamin B
Tăng tốc các đặc tính tái tạo thần kinh của cơ thể, hỗ trợ quá trình phục hồi tổn thương thần kinh. Vitamin pp (500mg ngày, uống 1 vào buổi sáng) kết hợp hỗn hợp 3B (B1, B6, B12), ngày 3 viên, mỗi lần 1 viên sau ăn, tùy mức độ tổn thương, có thể uống 1 tuần – 1 tháng.
Cách 3: Dùng Magie
Một số bệnh nhân có tê bì có thể thiếu Mg một khoáng chất quan trọng, kiểm soát quá trình hoạt động cơ bắp và thần kinh, bổ sung Mg có thể giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi sau tê bì.
Cách 4: Dùng ALA( Alpha-lipoic- Acid)
Đây là một chất oxy hóa tương tự vitamin nhưng mạnh hơn rất nhiều lần, có tác dụng ngăn ngừa tổn thương tế bào, ngăn chặn sự suy thoái của tế bào thần kinh. Đây là một chất bổ sung khác có thể làm giảm tổn thương thần kinh và giúp bệnh nhân có thể phục hồi nhanh hơn sau tê bì.
Cách 5: Súc miệng bằng nước muối ấm và chườm đá trong những ngày đầu
Việc chườm đá và súc miệng nước muối ấm trong quá trình lành thương có thể làm giảm viêm giảm sưng tấy, phục hồi nhanh hơn sau phẫu thuật. Súc miệng nước muối ấm 2 lần một ngày trong 2 tuần đầu tiên, chườm lạnh trong 24 giờ đầu.
Cách 6: Sửa chữa dây thần kinh bằng vi phẫu: Cảm giác tê bì sau nhổ của bạn sẽ được bác sĩ theo dõi và đánh giá theo thời gian. Nếu dây thần kinh của bạn đã bị đứt hoàn toàn và không còn cảm giác gì nữa, (ít nhất là 6 tháng – 1 năm không thấy tiến triển tốt hơn như là thu hẹp phạm vi vùng tê bì), có thể phải sửa chữa dây thần kinh bằng vi phẫu. Tuy nhiên biến chứng này là cực kì hiếm gặp như đã được trình bày ở trên.
Tê bì sau nhổ răng khôn là nguy cơ có thể xảy ra tuy nhiên để giảm thiểu thấp nhất nguy cơ xảy ra biến chứng này bạn cần tìm một địa chỉ uy tín với bác sĩ có chuyên môn cao, có đầy đủ trang thiết bị để chẩn toán chính xác tình trạng bạn đang gặp phải. Như vậy bạn có thể có một cuộc nhổ răng khôn an toàn. Nếu gặp tình trạng tê bì môi sau nhổ răng bạn cần giải quyết vấn đề tâm lý, còn các hậu quả thực thể không quá lớn, và sẽ hồi phục sau 6 tháng đến 1 năm. Hy vọng thông tin trong bài viết này sẽ giúp ích cho các bạn khi gặp phải, nếu cần bất cứ hỗ trợ nào hãy liên lạc với chúng tôi bạn nhé.
.jpg)
